پزشک دهکده

Hydrocortisone

 

®Cortef

®Cortamed

®Lanacort

 

 

گلوکوکورتیکوئید

جایگزینی آدرنوکورتیکوئید

ضدالتهاب استروئیدی

سرکوب کننده سیستم ایمنی

 

هیدروکورتیزون (به انگلیسی:Hydrocortisone)، تحت برند کورتینیل به فروش می رسد در میان دیگر نام ها، و نام هورمون کورتیزول می باشد زمانی که به عنوان یک دارو عرضه شده است.[2] از آن در بیماری هایی مانند نارسایی آدرنال، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، کلسیم خون بالا، تیروئیدیت، آرتریت روماتوئید، درماتیت، آسم و COPD استفاده می شود.

این درمان انتخابی برای نارسایی آدرنال است.[3] می توان آن را از طریق دهان یا تزریق هم داد.

پس از استفاده طولانی مدت، متوقف کردن آن باید به آرامی انجام شود.

 

 

 

بزرگسالان:ابتدا 0.5 تا 2 گرم وریدی، هر 2 تا 6 ساعت در صورت لزوم تکرار می شود. درمان با دوز بالا تنها تا زمانی که

وضعیت بیمار تثبیت شود ادامه پیدا می کند. درمان بیش از 72 ساعت نباید ادامه پیدا کند.

ت) درمان کمکی در کلویت اولسروز و پروکتیت.

 

 

بزرگسالان:مقدار 100 میلی گرم به صورت تنقیه به مدت 21 شب مصرف می شود.

 

 

بزرگسالان:90 میلی گرم (1 اپلیکاتور پر) یک یا دو بار در روز برای 2 یا 3 هفته. سپس مصرف به یک روز در میان کاهش داده شود.

 

 

-درصورت سابقه یا داشتن فشار خون، مشکلات قلبی،کبدی،کلیوی،گوارشی (خصوصا زخم گوارشی)،تیروئید،پوکی استخوان،صرع،بیماری های اعصاب و...پزشک خود را مطلع نمایید.

-با اینکه مصرف هیدروکورتیزون در دوران شیردهی مشکلی ندارد همچنان در صورت بارداری و شیردهی پزشک را در جریان قرار دهید.

-در صورتی که در حال حاضر مبتلا به عفونتی هستید یا مبتلا به سل می باشید پیش از شروع این دارو حتماً پزشک را مطلع نمایید.

-در صورتی که اخیراً واکسیناسیون انجام داده اید به پزشک خود بگویید.

 

-در صورتی که سابقه ی فامیلی دیابت دارید یا خودتان قند خون کنترل نشده دارید به پزشک اطلاع دهید.

-سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی را به پزشک خود اعلام کنید خصوصاً اگر در اثر مصرف داروهایی مانند دگزامتازون و بتامتازون دچار در عضلانی شده اید.

-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.

 

 

 

-نحوه و مقدار مصرف این دارو توسط پزشک و داروساز به شما گفته خواهد شد.لذا دارو را دقیقاً طبق توصیه های پزشک مصرف نمایید.

-دارو را پس از وعده ی غذایی یا همراه با یک میان وعده میل کنید.

 

-در صورتی که دارو دو تا سه نوبت در روز تجویز شده باشد ممکن است نوبت مصرفی صبح مقدار داروی بیشتری نسبت به سایر نوبت ها داشته باشد.در صورتی که تجویز، یک نوبت در روز باشد بهترین زمان مصرف آن صبح ها پس از صبحانه می باشد.

 

-مصرف دارو را بطور منظم تا انتهای دوره ی درمان ادامه دهید.

 

 

هیدروکورتیزون یک داروی کورتیکواستروئید خفیف است. کورتیکواستروئید به استروئیدهایی گفته می شود که در بخش قشری غده فوق کلیوی ساخته می شوند و به گروه های مختلفی تقسیم می شوند. هیدروکورتیزون نقش های مختلفی از جمله کاهش التهاب، تخفیف واکنش های ایمنی، تاثیر بر متابولیسم و افزایش قند خون در بدن دارند.

 

امروزه بسیاری از داروهای هیدروکورتیزون در دسترس است و برخی از آن ها را می توان بدون نسخه ی پزشک خریداری کرد, با این حال همیشه توصیه می شود برای استفاده از داروها حتما با پزشک مشورت شود. پماد هیدروکورتیزون را تنها باید بروی پوست استفاده کرد و فقط موضعی می باشد اما نباید آن را بر روی پوست صورت و زیر بغل استفاده کرد مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد.

 

برای استفاده از این دارو, ابتدا دست ها را شسته و خشک نمایید. سپس ناحیه آسیب دیده را تمیز و خشک کنید. در صورتی که از لوسیون و یا فوم هیدروکورتیزون استفاده می کنید, قبل از استفاده, آن را خوب تکان دهید. حال مقدار کمی از این دارو را به ناحیه ی آسیب دیده اعمال کرده و آن را به آرامی مالش دهید. مقدار مصرف و طول درمان با این دارو بستگی به نوع بیماری دارد. از استفاده این دارو در چشم, بینی و یا دهان اجتناب کنید و در صورتی که به اشتباه در این ناحیه ها اعمال شد, توصیه می شود آن ناحیه را با مقدار زیادی از آب شستشو داده و در صورتی که سوزش و یا درد مستمری رخ داد, سریعا به پزشک مراجعه شود. همچنین توصیه می شود از این دارو طولانی مدت استفاده نشود و مدتی که پزشک تعیین می کند از این دارو استفاده شود.

 

عمدتا متابولیسم این دارو در خود پوست صورت می گیرد و به دنبال جذب سیستمیک, در کبد متابولیزه می شود. این نکته حایز اهمیت است که نیمه عمر هیدروکورتیزون آزاد حدود 3 ساعت می باشد.

 

 

این دارو با عبور از غشاءسلولی به گیرنده های خود در سیتوپلاسم متصل شده و کمپلکس دارو ـ گیرنده واردهسته سلولی می شود. این کمپلکس بااتصال به نواحی خاصی از DNA موجب تحریک روند رونویسی mRAN و بدنبال آن ساخت آنزیم هایی می گردد که گمان می رود مسئول ایجاد اثرات ضد التهابی می باشند.

 

 

متابولیسم این دارو عمدتادر خود پوست صورت می گیرد. بدنبال جذب سیستمیک ، در کبد نیز متابولیزه می شود. نیمه عمر هیدروکورتیزون آزادحدود 2 ساعت می باشد.

 

 

در صورت هر گونه حساسیت به ماده مؤثره و یا سایر کورتیکوستروئیدها و یا سایر اجزاء فرمولاسیون، مصرف آن منع شده است.

عفونت قارچی سیستمیک (بجز نارسایی آدرنال و فرم تزریقی دارو) ونوزادان نارس

 

 

جذب سیستمیک کورتیکوستروئیدهای موضعی موجب مهار برگشت پذیر محور هیپوتالاموس-هیپوفیز- آدرنال شده از اینروی در مصرف درازمدت و یا مقادیر زیاد علائم سندرم کوشینگ، هیپرگلیسمیا و گلوکوزوری در برخی بیماران دیده می شود.

مصرف درازمدت و غیر متعارف این دارو می تواند موجب بروز کاتارکت، دیابت ملیتوس، گلوکوما و عود توبرکلوزیس شود.

بدلیل نازکی پوست کودکان و آتروفی پوست در سالمندان توصیه می شود این دارو در کودکان با احتیاط و حداقل مقدار و در سالمندان بصورت منقطع و یا در زمانهای کوتاه مصرف شود.

در صورت برطرف نشدن علائم و یا تشدید علائم در طی 1 هفته باید بررسی مجدد صورت گیرد.

مصرف این پماد موضعی در دوران بارداری و یا شیردهی بخصوص به مدت طولانی و یا در نواحی وسیع و یا مقادیر زیاد و یا در پستان و یا نواحی اطراف آن بخصوص قبل از شیردهی توصیه نمی شود.

سکته قلبی ،زخم های گوارشی ، بیماری های کلیوی ، پرفشاری خون ،پوکی استخوان ، ترومبوآمبولی،دیابت میلتوس،تشنج،سل ،سیروز کبدی ،میاستنی گراو،اختلالات روانی ،بالا بودن چربی خون ،گلوکوم ،کاتاراکت

 

 

FDA طبقه بندی:C.

 

 

افراد سالمند با استفاده طولانی مدت دارو نسبت به استئوپروز حساس تر می باشند.

 

 

مصرف طولانی مدت هیدروکورتیزون در کودکان و نوجوانان ممکن است رشد و بلوغ را در آن ها به تأخیر اندازد.

 

 

ممکن است آزمون های عملکرد غده تیروئید را تغییر دهد.

هیدروکورتیزون ممکن است غلظت گلوکز و کلسترول را افزایش و غلظت سرمی پتاسیم، کلسیم را کاهش دهد. ‏

‏

 

در صورت مصرف همزمان با داروهای خوراکی ضد انعقاد خون، ممکن است اثرات داروهای خوراکی ضد انعقاد خون کاهش یابد.

 

باربیتورات ها، فنی توئین یا ریفامپین در صورت مصرف همزمان با هیدروکورتیزون ممکن است اثرات کورتیکواستروئیدی این دارو را، به دلیل افزایش متابولیسم کبدی، کاهش دهند. دوز هیدروکورتیزون افزایش داده شود.

کلسیتپول و کلستیرامین و داروهای آنتی اسید اثرات کورتیکواستروئیدی این دارو را با جذب سطحی آن کاهش می دهند و در نتیجه، مقدار جذب شده هیدروکورتیزون کاهش می یابد.

هیدروکورتیزون متابولیسم ایزونیازید و سالیسیلات ها را افزایش می دهد.

 

این دارو ممکن است موجب تشدید کمی پتاسیم خون ناشی از مصرف داروهای مدر یا آمفوتریسین B شود. کمی پتاسیمخون ممکن است خطر مسمومیت را در بیمارانی که دیژیتال مصرف می کنند، افزایش دهد.

مصرف همزمان هیدروکورتیزون با استروژن ها ممکن است کلیرانس هیدروکورتیزون را کاهش دهد.

 

مصرف همزمان با داروهایی که موجب بروز زخم گوارشی می شوند، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ممکن است خطر بروز زخم گوارشی را افزایش دهد.

 

 

در صورت جذب سیستمیک هیدروکورتیزون عوارضی نظیر سندرم کوشینگ ، افزایش قند خون ،وجود قند در ادرار و در دراز مدت تضعیف محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز ـ فوق کلیه محتمل می باشد.

بروز عوارض جانبی موضعی مانند تشدیدعفونت های درمان نشده ، نازک شدن پوست ، درماتیت تماسی ، اختلالات التهابی در ناحیه صورت بویژه در خانم ها و آکنه در محل کاربرد فرآورده نیز گزارش شده است .

از عوارض جانبی مصرف پماد هیدروکورتیزون می توان به سوزش, قرمزی, خشکی اشاره کرد. به علاوه ایجاد جوش, رشد غیر معمول مو, برآمدگی مو یا التهاب فولیکول, نازک شدن پوست/ تغییر رنگ پوست و علائم کشیدگی پوست ممکن است در اثر مصرف این دارو اتفاق افتد. در صورتی که هر کی از این علائم برای طولانی مدت باقی بماند و یا بدتر شود, باید به پزشک گزارش داده شود.

اگر این دارو توسط پزشک تجویز شده است, توصیه می شود طبق نظر او استفاده شود و مطمئن باشید که منفعت استفاده از آن بیشتر از عوارضش خواهد بود. اغلب افرادی که از این دارو استفاده کرده اند, عوارض جانبی جدی برای آن ها ایجاد نشده است.

 

در صورتی که ناحیه ی تحت درمان با پماد هیدروکورتیزون, شروع به خونریزی کند, توصیه می شود سریعا به پزشک اطلاع داده شود به خصوص اگر این دارو برای رفع خارش مقعد تجویز شده باشد.

یکی از عوارض جانبی نادر پماد هیدروکورتیزون, ایجاد واکنش های آلرژی جدی در برخی از افراد است. برخی از این واکنش های آلرژیک عبارت است از:جوش, خارش, تورم به خصوص در صورت, گلو و زبان, سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی. در صورت مشاهده ی هر یک از این علائم در فرد, توصیه می شود سریعا به پزشک مراجعه کند.

از دیگر عوارض جانبی این دارو افزایش فشار خون، آکنه، پوکی استخوان، مشکلات گوارشی و سرکوب محور آدرنال – هیپوفیز است.

 

 

 

 

مصرف مقادیر حتی بسیار زیاد این دارو به ندرت موجب بروز مشکلات بالینی می شود. اگر دارو به مدت ‏کمتر از سه هفته، حتی با مقادیر زیاد مصرف شود، به ندرت موجب بروز علائم و نشانه های مسمومیت می شود. با این ‏وجود، مصرف طولانی مدت دارو موجب بروز عوارض فیزیولوژیک، از جمله فرونشانی محور هیپوتالاموس - هیپوفیز - ‏غده فوق کلیوی، نشانه های کوشینگ، ضعف عضلانی و پوکی استخوان می شود. ‏

 

 

وزن بیمار، فشارخون، قندخون و سطح سرمی الکترولیت ها را به طور مرتب کنترل نمائید.

در دوزهای بالا و در مصرف طولانی مدت دارو در کودکان، سنجش رشد به طور موتب انجام شود.

برای نتایج بهتر و عوارض کمتر دارو را به صورت تک دوز تجویز نمائید.

انمای دارو نیز دارای اثرات سیستمیک است و در صورت مصرف بیش از 21 روز دوز آن باید به تدریج کاهش یابد. از تزریق زیرپوستی دارو خودداری کنید.

جهت حل کردن ملح سدیم سوکسینات دارو به ازای هر 250 میلی گرم از هیدروکورتیزون 2 میلی لیتر آب مقطر باکتریواستاتیک افزوده و به آرامی تکان دهید.

بعد از رقیق کردن محلول تزریقی باید آن را در طول 24 ساعت تجویز نمود.

دوزهای بالا اغلب بیش از 48 ساعت تجویز نمی شوند.

علائم اولیه نارسایی آدرنال عبارتند از:خستگی، ضعف عضلانی، درد مفاصل، تب، بی اشتهایی، تهوع، دیس پنه، سرگیجه، ضعف

 

 

توجه داشته باشید که بیماران مسن و افرادی که سطح آلبومین سرمی پایینی دارند، نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس ترند.

 

 

قرص هیدروکورتیزون را به همراه غذا میل نمائید تا عوارض گوارشی کاهش یابد.

در صورت نیاز به انما، بهتر است بعد از اجابت مزاج انجام شود و انما حداقل یکساعت و در صورت امکان تمام طول شب در روده باقی بماند.

دارو را مطابق دستور پزشک مصرف نمائید. از حذف یا دو برابر کردن دوزهای دارو به علت فراموش نمودن یکی از نوبت ها پرهیز نمایید.

قطع ناگهانی دارو باعث نارسایی غده آدرنال می گردد. علائمی مانند بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، ضعف عمومی، پرفشاری خون، تنگی نفس و هیپوگلیسمی. در صورت بروز این علائم سریعا به پزشک اطلاع دهید زیرا این وضعیت می تواند حیات بیمار را به خطر بیندازد.

 

در صورت مصرف طولانی مدت از این دارو سعی نمائید رژیم غذایی غنی از کلسیم، پتاسیم با سدیم و کربوهیدرات را محدود نمائید.

این دارو اثرات سرکوب کنندگی سیستم ایمنی را دارد و علائم مربوط به بیماری های عفونی را مخفی می کند. بنابراین توصیه می شود در زول درمان از حضور در محل های شلوغ و تماس با افراد مبتلا به بیماری های عفونی پرهیز نمائید و علائم احتمالی عفونت را سریعا به پزشک اطلاع دهید.

 

در صورت احساس درد شدید در شکم یا قیری شدن رنگ مدفوع فورا به پزشک مراجعه نمائید. همچنین علائمی مانند تورم غیرعادی، افزایش وزن، احساس خستگی، درد استخوان، خون مردگی، عدم بهبود زخم ها، اختلال بینایی یا تغییرات رفتاری را به پزشک اطلاع دهید.

 

بدون دستور پزشک از مصرف پماد و یا کرم موضعی هیدروکورتیزون در کودکان زیر 2 سال یا کمتر اجتناب نمائید.

در طول درمان بدون مشورت پزشک از مصرف هر واکسنی پرهیز نمائید.

 

 

دارو را در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری نمائید.

منبع:نمناک